مالیات حقوق چیست؟
مالیات بر حقوق یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که هر کارفرما و حقوق‌بگیری باید با آن آشنا باشد. در این مقاله، با زبانی ساده و کاربردی به بررسی مالیات حقوق ۱۴۰۴، نرخ‌های پلکانی، معافیت‌ها، روش‌های محاسبه و جریمه‌های قانونی می‌پردازیم.
اگر به دنبال آموزش مالیات حقوق هستید یا می‌خواهید بدانید چه درآمدهایی مشمول مالیات هستند و کدام موارد از پرداخت آن معاف‌اند، این مقاله برای شماست. همچنین با معرفی یک نرم افزار حسابداری قدرتمند، ابزاری حرفه‌ای برای مدیریت مالی و محاسبه دقیق مالیات‌ها را نیز به شما پیشنهاد می‌دهیم. تا انتها با ما همراه باشید تا به تمام سوالاتتان پاسخ دهیم.
تعریف مالیات حقوق
قبل از اینکه به سراغ تعریف مالیات بر حقوق برویم، باید به این سوال پاسخ دهیم که مالیات چیست؟ مالیات مبلغی است که دولت از درآمد، دارایی یا خرید و فروش افراد و شرکت‌ها برای تأمین هزینه‌های عمومی دریافت می‌کند. این پرداخت طبق قانون و به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم انجام میشود.
مالیات بر حقوق یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که از درآمد کارکنان کسر شده و توسط کارفرما به دولت پرداخت میشود. طبق ماده 82 قانون مالیات‌ها، هر شخصی که در ازای کار خود، حقوق یا دستمزد دریافت می‌کند، مشمول مالیات بر حقوق است.
این مالیات بر اساس نرخ‌های تعیین‌شده و در بازه‌های مشخص درآمدی محاسبه میشود. مالیات بر حقوق جزو مالیات‌های تکلیفی محسوب میشود؛ به این معنا که مسئولیت محاسبه، کسر و پرداخت آن به عهده کارفرماست، نه کارکنان.
طبق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم، کارفرما موظف است مبلغ مربوطه را در موعد مقرر از طریق سامانه مالیات بر حقوق پرداخت کند. پس نحوه پرداخت مالیات حقوق توسط کارفرما و از طریق سامانه مالیات حقوق است.
مالیات حقوق 1404
مالیات بر حقوق 1404 به صورت پلکانی محاسبه میشود؛ برای درآمد ماهانه تا 24 میلیون تومان مالیاتی دریافت نمی‌شود و مبالغ بیشتر با نرخ‌های تصاعدی از 10 تا 30 درصد مشمول مالیات‌اند. محاسبه مالیات عملکرد بر اساس مجموع درآمد سالانه فرد انجام میشود.
همچنین، برخی افراد می‌پرسند چقدر از حقوق بابت مهریه کسر میشود؟ طبق قانون، حداکثر تا یک‌چهارم حقوق ماهانه فرد قابل کسر است و این مورد ارتباطی با مالیات بر حقوق ندارد و جداگانه لحاظ میشود.
نرخ مالیات حقوق 1404 چقدر است؟
در سال ۱۴۰۴، نرخ مالیات حقوق کمی تغییر کرده و یک پله جدید به لیست مالیات حقوق اضافه شده است. در این سال، اگر کسی ماهی کمتر از ۲۴ میلیون تومان حقوق بگیرد، مشمول مالیات نیست. اما اگر حقوقش بیشتر باشد، محاسبه مالیات حقوق به‌صورت پلکانی انجام میشود:
- از ۲۴ تا ۳۰ میلیون تومان: ۱۰٪
- از ۳۰ تا ۳۸ میلیون تومان: ۱۵٪
- از ۳۸ تا ۵۰ میلیون تومان: ۲۰٪
- از ۵۰ تا ۶۶.۷ میلیون تومان: ۲۵٪
- بیشتر از ۶۶.۷ میلیون تومان: ۳۰٪
یعنی فقط بخش اضافه بر هر پله مشمول مالیات میشود، نه کل حقوق. علاوه بر حقوق، برخی مزایا مثل حق‌التحقیق، حق پژوهش، مزایای رفاهی و انگیزشی، با نرخ جداگانه ۱۰٪ مشمول مالیات هستند.
همچنین افرادی مثل اعضای هیات علمی، پزشکان تمام‌وقت جغرافیایی و قضات، قوانین مالیاتی خاص خود را دارند. پس برای محاسبه و ارسال مالیات حقوق باید همه بخش‌های درآمد را در نظر گرفت و دید که چه مقدار از آن مشمول مالیات و چه مقدار معافیت مالیات حقوق است.
جدول مالیات حقوق 1404
در جدول مالیات حقوق ۱۴۰۴، شرط بستن در جدول بر اساس میزان درآمد ماهانه و سالانه انجام شده تا نرخ دقیق مالیات مشخص شود. برخلاف جدول مالیات حقوق 1401 و جدول مالیات حقوق ۱۴۰۳ که پله ۲۵٪ را نداشتند، در این جدول جدید با توجه به محل کسب درآمد در جدول، شش پله مالیاتی در نظر گرفته شده که در قسمت زیر مشاهده میکنید:
جدول مالیات حقوق 1404 (مبالغ به تومان)
| پله | درآمد سالانه از | درآمد سالانه تا | درآمد ماهانه از | درآمد ماهانه تا | نرخ مالیات حقوق |
|---|---|---|---|---|---|
| اول | 1 | 288000000 | 1 | 24000000 | 0% |
| دوم | 288000001 | 360000000 | 24000001 | 30000000 | 10% |
| سوم | 360000001 | 456000000 | 30000001 | 38000000 | 15% |
| چهارم | 456000001 | 600000000 | 38000001 | 50000000 | 20% |
| پنجم | 600000001 | 800000000 | 50000001 | 66667000 | 25% |
| ششم | 800000001 | بیشتر | 66667001 | بیشتر | 30% |
فرایند محاسبه مالیات بر حقوق کارگران چگونه است؟
نحوه محاسبه مالیات حقوق برای کارگران با توجه به بخشنامه‌های سالانه سامانه مالیات بر درآمد و میزان معافیت تعیین‌شده انجام میشود. مالیات حقوق کارگران به‌عنوان بخشی از مالیات‌های تکلیفی، قبل از پرداخت حقوق توسط کارفرما محاسبه و کسر میشود.
این فرآیند بر اساس جدول پلکانی مالیات حقوق سالانه است و اگر درآمد کارگر کمتر از سقف معافیت باشد، مالیاتی به آن تعلق نمی‌گیرد. در غیر این صورت، با توجه به میزان درآمد، درصد مشخصی به‌عنوان مالیات محاسبه میشود.
عوامل مؤثری مانند نرخ تورم، شرایط اقتصادی و مصوبات کمیسیون دستمزد در تعیین حقوق پایه و در نتیجه نحوه محاسبه مالیات حقوق تأثیرگذار هستند. کارفرما موظف است مالیات را از حقوق ناخالص کم کرده و باقی‌مانده را به حساب کارگر واریز کند. این روند به شفاف‌سازی درآمد و رعایت قوانین مالیاتی کمک می‌کند.
مالیات حقوق کارگران چقدر است؟
بر اساس قانون، مالیات حقوق کارگران مشابه کارمندان محاسبه میشود و تفاوتی از نظر نرخ و روش کسر ندارد. میزان مالیات سالانه به کمک جدول پلکانی و با توجه به درآمد مشمول مالیات پس از کسر معافیت‌ها تعیین میشود.
در سال ۱۴۰۴، درآمد ماهانه تا ۲۴ میلیون تومان از مالیات معاف است. پس از این مبلغ، نرخ‌ها به‌صورت پلکانی از ۱۰٪ تا ۳۰٪ اعمال می‌شوند.
فرمول محاسبه مالیات بر درآمد به این صورت است که ابتدا مبلغ معافیت از درآمد ناخالص کم میشود و سپس باقی‌مانده با توجه به پله‌های تعیین‌شده مشمول مالیات میشود. برای مثال، اگر شخصی ۳۴.۵ میلیون تومان درآمد ماهانه داشته باشد، فقط مازاد بر ۲۴ میلیون تومان شامل مالیات میشود.
استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری مالی برای تهیه مالیات لیست حقوق این محاسبات را ساده‌تر کرده است. مقایسه با مالیات حقوق ۱۴۰۳ و مالیات حقوق ۱۴۰۱ کارگران نشان می‌دهد نرخ‌ها تغییر داشته و رقم آن هر سال طبق بودجه به‌روزرسانی میشود.
مالیات حقوق بازنشستگان چقدر است؟
بر اساس ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، حقوق بازنشستگی، وظیفه، مستمری، پایان خدمت و موارد مشابه، از پرداخت مالیات حقوق معاف هستند. به همین دلیل، چیزی به نام مالیات حقوق بازنشستگان برای افراد بازنشسته کشوری یا تامین اجتماعی وجود ندارد. یعنی هیچ مالیاتی از حقوق ماهانه این افراد کسر نمی‌شود.
نحوه محاسبه مالیات بر حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد برای کارکنان دولتی و غیردولتی یکسان است. در محاسبه مالیات حقوق ۱۴۰۳، اگر حقوق فرد در ماه کمتر از ۲۴ میلیون تومان باشد، مالیات ندارد. اما اگر بیشتر باشد، فقط بخش اضافه مشمول مالیات میشود.
این مالیات به‌صورت پلکانی است، یعنی هر چه حقوق بیشتر باشد، درصد مالیات آن بخش هم بین ۱۰٪ تا ۳۰٪ بالاتر می‌رود.
در محاسبه حقوق ۱۴۰۳، همه دریافتی‌ها مثل حقوق پایه، مزایا، اضافه‌کار، حق مدیریت و... در نظر گرفته میشود. بعد از مشخص شدن مجموع حقوق، فرمول محاسبه مالیات اعمال میشود و مقدار مالیات به دست می‌آید.
در شرکت‌های خصوصی، کارفرما مسئول کسر و پرداخت مالیات حقوق کارمندان است. در ادارات دولتی، این کار به‌صورت خودکار انجام میشود. بنابراین، روش محاسبه برای همه یکی است، فقط شیوه اجرا کمی فرق دارد.
اشخاص مشمول پرداخت مالیات حقوق
افرادی که به هر شکل مشغول به کار هستند و از کارفرما حقوق دریافت می‌کنند، جزو اشخاص مشمول پرداخت مالیات حقوق محسوب می‌شوند. این افراد شامل کارگران، کارمندان، مدیران و سایر حقوق‌بگیرانی هستند که برای آن‌ها بیمه تأمین اجتماعی رد میشود.
طبق ماده ۱ قانون مالیات‌های مستقیم، هر فرد حقیقی ایرانی مقیم ایران یا حتی مقیم خارج که از ایران درآمد دارد، و همچنین اشخاص حقوقی ایرانی و غیرایرانی که از ایران درآمد کسب می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند.
میزان مالیات حقوق هر سال طبق قانون بودجه مشخص شده و در قالب بخشنامه به کارفرماها اعلام میشود. کارفرما موظف است پیش از پرداخت حقوق، مبلغ مالیات را بر اساس نرخ اعلام‌شده از حقوق فرد کسر کرده و به حساب وزارت اقتصاد و دارایی واریز کند. در واقع، هر فردی که درآمد حقوق دارد، بسته به میزان درآمد، موظف به پرداخت مالیات حقوق خواهد بود.
موارد مشمول مالیات حقوق
موارد مشمول مالیات حقوق در سال ۱۴۰۴ شامل همه پرداختی‌های نقدی و غیرنقدی هستند که به‌صورت مستقیم در فیش حقوقی کارمندان و کارگران درج می‌شوند. این موارد پس از کسر معافیت سالانه (۲۸۸ میلیون تومان) مشمول مالیات پلکانی می‌شوند.
طبق قوانین مالیاتی و مفادی که در موارد مشمول مالیات حقوق 1402 آمده، برخی مزایا از پرداخت مالیات معاف هستند، اما باقی موارد باید وارد جدول مالیات حقوق شده و مشمول کسر مالیات گردند. مهم‌ترین موارد مشمول مالیات حقوق 1401 تا 1404 عبارتند از:
- حقوق پایه
- اضافه‌کار
- فوق‌العاده شغل، جذب و مدیریت
- پاداش و بهره‌وری
- حق مسکن
- حق اولاد
- کمک‌هزینه خواربار
- حق ایاب و ذهاب
- حق تلفن، غذا و سرپرستی
- کارانه
- حق‌التدریس، تحقیق و مشاوره
- سایر مزایای نقدی مستمر یا غیرمستمر
درآمدهای معاف از مالیات چیست؟
درآمدهای معاف از مالیات، درآمدهایی هستند که طبق ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول پرداخت مالیات نمی‌شوند. این معافیت‌ها به منظور حمایت از گروه‌های خاص یا فعالیت‌های مشخص اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی اعمال میشود. مهم‌ترین موارد معاف از مالیات به شرح زیر است:
- حقوق بازنشستگی، مستمری، پایان‌خدمت و خسارت اخراج
- هزینه سفر و فوق‌العاده مأموریت مرتبط با شغل
- عیدی سالانه تا سقف یک‌دوازدهم معافیت سالانه
- مزایای غیرنقدی تا سقف دو دوازدهم معافیت سالانه
- هزینه‌های درمانی پرداخت‌شده توسط کارفرما
- حقوق نیروهای مسلح، جانبازان و آزادگان
- درآمد کارشناسان خارجی با موافقت دولت ایران
- خانه سازمانی یا مسکن واگذاری به کارگران
- وجوه حاصل از بیمه بابت خسارت بدنی و درمان
- حقوق نمایندگان سیاسی و کنسولی خارجی با شرط معامله متقابل
سخن نهایی
مالیات حقوق ۱۴۰۴ به صورت پلکانی و تصاعدی از درآمد کارمندان و کارگران کسر شده و توسط کارفرما پرداخت میشود. درآمدهایی نظیر حقوق بازنشستگی، مزایای غیرنقدی و عیدی تا سقف معین معاف بوده و تأخیر در پرداخت مالیات مشمول جریمه میشود.
نرم‌افزارهای مالی، محاسبات مالیات را ساده‌تر و دقیق‌تر کرده‌اند. یکی از این ابزارها، نرم افزار انبارداری و حسابداری آساره است که با مدیریت یکپارچه انبار، ثبت دقیق تراکنش‌های مالی و کنترل جامع نقدینگی می‌تواند عملکرد مالی و تجاری کسب‌وکارتان را بهبود دهد.
ویژگی‌هایی همچون تعریف دسترسی‌های متفاوت کاربری، گزارش‌های مالی دقیق و شفاف، مدیریت موجودی و جریان کالا و همچنین ارائه تحلیل‌های گرافیکی و ساده در این نرم افزار، امکان تصمیم‌گیری بهتر و کاهش خطاهای انسانی را فراهم می‌کند.
در کنار این موارد، امکان محاسبه آنلاین مالیات بر درآمد شامل محاسبه آنلاین مالیات حقوق 1401، محاسبه آنلاین مالیات حقوق 1402 و محاسبه آنلاین مالیات حقوق 1403 را برای کاربران فراهم کرده و به شما کمک می‌کند تا از امکانات محاسبه مالیات حقوق آنلاین نیز بهره‌مند شوید.
نوشتن دیدگاه