انواع معافیت مالیاتی
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که ممکن است کسب‌وکار شما مشمول تعطیلی مالیاتی یا معافیت‌هایی قانونی باشد و شما از آن بی‌خبر بمانید؟ در نظام مالیاتی ایران، ده‌ها نوع معافیت مالیاتی برای افراد، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران وجود دارد که بسیاری از آن‌ها می‌توانند فشار مالی قابل‌توجهی را از دوش شما بردارند.
اما نکته مهم اینجاست: بهره‌مندی از این معافیت‌ها، فقط با مدیریت دقیق اسناد مالی و ارائه به‌موقع اظهارنامه‌ها ممکن است. اگر صاحب کسب‌وکار هستید و هنوز از نرم افزار حسابداری حرفه‌ای استفاده نمی‌کنید، ممکن است فرصت‌های طلایی معافیت را از دست بدهید.
در ادامه این مقاله، شما را با انواع معافیت‌ها، شرایط بهره‌مندی و تفاوت نرخ صفر با معافیت کامل آشنا خواهیم کرد. همراه ما بمانید تا از حق مالیاتی خود مطمئن شوید.
تعریف مالیات
قسمت مهمی از مبحث حسابداری مالی به موضوع مالیات مربوط می‌شود. مالیات، مبلغی اجباری است که دولت از شما به‌عنوان شهروند یا صاحب کسب‌وکار دریافت می‌کند تا هزینه خدمات عمومی کشور مانند آموزش، بهداشت، امنیت و زیرساخت‌ها را تأمین کند. این پرداخت نه داوطلبانه است و نه در برابر آن، منفعتی خاص به‌صورت مستقیم دریافت می‌کنید.
همه مالیات‌ها یا به‌طور مستقیم از درآمد و دارایی شما گرفته می‌شوند یا به‌صورت غیرمستقیم در قیمت کالاها و خدمات پنهان شده‌اند. اگر از پرداخت مالیات خودداری کنید، با جریمه یا مجازات قانونی روبه‌رو خواهید شد. در ایران، فقط قانون مصوب مجلس می‌تواند تعیین کند چه کسی چقدر مالیات بپردازد، درآمدهای معاف از مالیات کدامند و چه فعالیتی مشمول مالیات غیرمستقیم معاف از مالیات می‌شود.
انواع مالیات را بشناسید
اگر صاحب شغل یا دارایی هستید، باید با انواع مالیات‌ها در ایران آشنا باشید؛ چون بخشی از مسئولیت مالی شما را تشکیل می‌دهند. طبق قانون مالیات های مستقیم دولت از طریق مالیات، هزینه‌های عمومی کشور را تأمین می‌کند.
پس بد نیست پیش از بررسی اینکه تخفیف مالیاتی چیست، به معرفی انواع مالیات بپردازیم تا دید روشنی از تکالیف مالیاتی‌تان داشته باشید و در بخش‌های بعدی به سراغ فعالیت های معاف از مالیات میرویم:
مالیات بر دارایی
مالیات بر دارایی بر اساس میزان دارایی‌های شما مانند زمین، ساختمان، خودرو و اموال منقول و غیرمنقول تعیین می‌شود. این مالیات نشان‌دهنده سهم شما از نگهداری نظام مالی کشور است و صرف‌نظر از اینکه دارایی‌تان سودآور باشد یا نه، بر آن اعمال می‌شود. اگر مالک دارایی‌های باارزش هستید، باید در محاسبه سالانه مالیات بر دارایی دقت لازم را داشته باشید.
مالیات بر حق تمبر
مالیات بر حق تمبر بر اسناد و مدارک رسمی و مالیاتی شما مانند چک، سفته، قراردادها یا اوراق بهادار اعمال می‌شود. این مالیات از طریق خرید و الصاق تمبر مالیاتی و باطل کردن آن توسط مراجع قانونی پرداخت می‌شود. پرداخت نکردن آن ممکن است موجب ابطال سند یا جریمه‌های بعدی شود.
مالیات بر ارث
مالیات بر ارث زمانی مطالبه می‌شود که شما به‌عنوان وارث، دارایی‌هایی را از متوفی دریافت کرده باشید. این مالیات بسته به نوع دارایی و نسبت شما با فرد فوت‌شده، درصد متفاوتی دارد. پرداخت این مالیات پیش‌شرط انتقال قانونی اموال ارثی به نام وارثان است.
مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد یکی از گسترده‌ترین انواع مالیات است که به تمام افراد و شرکت‌ها بر مبنای میزان درآمد سالانه آن‌ها تعلق می‌گیرد. این مالیات شامل بخش‌های متنوعی مانند درآمد مشاغل، حقوق، املاک، کشاورزی و درآمدهای اتفاقی است. اگر شما منبع درآمدی دارید، به احتمال زیاد مشمول این نوع مالیات هستید.
مالیات بر درآمد املاک و درآمد کشاورزی
مالیات بر درآمد املاک شامل مالیات اجاره، فروش، ساخت‌وساز و انتقال ملک می‌شود. در مقابل، درآمدهای کشاورزی فعلاً از پرداخت مالیات معاف هستند، مگر اینکه قانون تغییر کند. اگر از املاک خود درآمد کسب می‌کنید، باید آن را به‌درستی در اظهارنامه مالیاتی ثبت کنید.
مالیات درآمد حقوق
مالیات حقوق چیست؟ مالیت درآمد حقوق از حقوق کارکنان کسر می‌شود و به‌صورت ماهانه توسط کارفرما به دولت پرداخت می‌شود. این مالیات بر اساس میزان درآمد سالانه تعیین شده و افراد با درآمد پایین‌تر از سقف معاف از آن هستند. اگر شاغل هستید، بخشی از حقوق‌تان به این مالیات اختصاص دارد، حتی اگر خودتان آن را مستقیماً پرداخت نکنید.
مالیات بر درآمد مشاغل و اشخاص حقوقی
مالیات بر درآمد مشاغل شامل پزشکان، مهندسان، فروشندگان، هنرمندان و همه افرادی است که از طریق فعالیت اقتصادی شخصی درآمد دارند. همچنین، شرکت‌ها و مؤسسات باید از سود سالانه خود مالیات بپردازند. این دو نوع مالیات بر اساس خوداظهاری یا بررسی دفاتر قانونی تشخیص داده می‌شوند.
مالیات بر درآمد اتفاقی
مالیات بر درآمد اتفاقی شامل هدایا، جوایز، بخشش‌ها و سایر درآمدهایی است که به‌طور مستمر دریافت نمی‌شوند. اگر جایزه‌ای برنده شده‌اید یا ملکی به‌صورت رایگان به شما داده شده، باید مالیات آن را بپردازید. این نوع درآمدها نیز مشمول مالیات‌اند، حتی اگر یک‌بار اتفاق بیفتند.
مالیات بر جمع درآمد
مالیات بر جمع درآمد زمانی اعمال می‌شود که شما بیش از یک منبع درآمدی داشته باشید، مثل ترکیب درآمد حقوق، اجاره و شغل آزاد. در این صورت، مجموع درآمد سالانه شما ملاک محاسبه مالیات قرار می‌گیرد. برای اجتناب از مغایرت، همه منابع درآمدی باید در اظهارنامه قید شوند.
هدف معافیت مالیاتی
معافیت مالیاتی ابزاری حمایتی است که دولت‌ها برای تشویق به سرمایه‌گذاری، تولید، اشتغال و فعالیت‌های فرهنگی و پژوهشی به‌کار می‌برند. وقتی شما به‌عنوان فعال اقتصادی در حوزه‌هایی مانند کشاورزی، گردشگری یا فناوری فعالیت می‌کنید، می‌توانید از معافیت های مالیاتی بهره‌مند شوید تا بخشی از هزینه‌هایتان جبران شود.
هدف اصلی موارد معاف از مالیات حقوق و درآمد و معافیت های مالیاتی اشخاص حقیقی گسترش فعالیت‌های مولد و توسعه اقتصادی مناطق مختلف کشور است. بهره‌مندی از این حمایت، به رعایت قوانین و ارائه اظهارنامه دقیق در موعد مقرر نیاز دارد.
چه کسانی معاف از مالیات هستند؟
معافیت مالیاتی به منظور تشویق به سرمایه‌گذاری، کاهش فشار بر اقشار خاص و توزیع عادلانه‌تر منابع عمومی در نظر گرفته می‌شود. اگرچه پرداخت مالیات وظیفه‌ای عمومی است، اما برخی افراد، فعالیت‌ها یا مناطق مانند مالیات کارگاه های کوچک با هدف توسعه اقتصادی و اجتماعی، از پرداخت مالیات به‌صورت معافیت موقت مالیاتی یا دائمی معاف می‌شوند:
- شرکت‌های تعاونی روستایی، عشایری، کشاورزی، صیادی و کارگری
- هزینه‌های درمانی پرداختی برای اعضای خانواده تحت تکفل
- سود حاصل از فروش کالاهای پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس
- قراردادهای بیمه عمر
- درآمد حاصل از فعالیت‌های تولیدی و معدنی در مناطق کمتر توسعه‌یافته
- درآمد مراکز اقامتی، هتل‌ها و بیمارستان‌ها دارای مجوز در مناطق محروم
- اماکن مذهبی و بقاع متبرکه مورد تأیید سازمان اوقاف
- فعالیت در صنایع دستی و کارگاه‌های فرش دستباف
- سود سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت
- صادرات کالاهای کشاورزی، صنعتی و ترانزیت بین‌المللی
- معافیت مالیات مشاغل معلولین
- موسسات معاف از مالیات از جمله موسسات آموزشی و نگهداری معلولان ذهنی دارای مجوز
- سرمایه‌گذاری برای بازسازی یا توسعه واحدهای صنعتی و معدنی
- جوایز علمی، مهریه، جهیزیه و بورسیه‌های تحصیلی
- فعالیت‌های فرهنگی، هنری، انتشاراتی و مطبوعاتی دارای مجوز
- کمک‌ها و هدایا به مؤسسات خیریه، مذهبی و بیمه‌های خدمات درمانی
- صندوق‌های پس‌انداز بازنشستگی و درآمد حاصل از خمس و زکات
انواع معافیت های مالیاتی برای سرمایه گذاران
اگر قصد سرمایه‌گذاری در بخش تولید، گردشگری یا خدمات در ایران را دارید، آشنایی با انواع معافیت‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاران می‌تواند یک مزیت رقابتی مهم برایتان باشد. قانون‌گذار با هدف توسعه مناطق کمترتوسعه‌یافته، حمایت از اشتغال و جذب سرمایه داخلی و خارجی، مشوق‌هایی را در قالب نرخ صفر مالیاتی یا تخفیف در پرداخت مالیات ارائه کرده است. در ادامه، مهم‌ترین انواع این معافیت‌ها را مرور می‌کنیم:
معافیت پنج‌ساله و ده‌ساله برای مالیات تولیدی و معدنی
اگر یک واحد تولیدی یا معدنی غیردولتی راه‌اندازی کرده‌اید، از تاریخ صدور مجوز بهره‌برداری، به مدت پنج سال مشمول مالیات با نرخ صفر خواهید بود؛ مدت معافیت مالیات شرکت های تولیدی در مناطق کمترتوسعه‌یافته به ده سال افزایش می‌یابد.
معافیت برای مراکز گردشگری، هتل‌ها و بیمارستان‌ها
درآمد خدماتی این مراکز نیز مشمول نرخ صفر است، مشروط به اینکه مجوز قانونی آن‌ها پس از تصویب این ماده صادر شده باشد. این معافیت در مناطق کمترتوسعه‌یافته نیز ۱۰ ساله خواهد بود.
مشوق برای افزایش اشتغال
اگر واحد اقتصادی شما بیش از ۵۰ نفر نیروی شاغل داشته باشد و هر سال تعداد کارکنان را ۵۰٪ افزایش دهد، به ازای هر سال افزایش، یک سال دیگر به دوره معافیت افزوده می‌شود.
افزایش دوره معافیت در شهرک‌های صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی
اگر محل فعالیت شما در شهرک‌های صنعتی یا مناطق ویژه باشد، دو سال به دوره نرخ صفر افزوده می‌شود؛ در صورت استقرار در مناطق کمترتوسعه‌یافته، این افزایش به سه سال می‌رسد.
معافیت ۱۵ ساله مناطق آزاد تجاری-صنعتی
فعالیت اقتصادی در مناطق آزادی مانند کیش، چابهار، ماکو و... تا ۱۵ سال از مالیات بردرآمد معاف است. شرط استفاده از این معافیت، تسلیم به‌موقع اظهارنامه مالیاتی است.
ادامه معافیت پس از پایان دوره نرخ صفر
در مناطق کمترتوسعه‌یافته، پس از پایان دوره معافیت، تا زمانی که درآمد مشمول مالیات به دو برابر سرمایه ثبت‌شده برسد، همچنان نرخ صفر حفظ می‌شود. در مناطق دیگر، ۵۰٪ مالیات تا سقف سرمایه ثبت‌شده بخشوده می‌شود.
معافیت برای سرمایه‌گذاری مجدد یا توسعه
سرمایه‌گذاری جدید در توسعه یا نوسازی واحدها با دریافت مجوز قانونی، از مشوق‌های این ماده برخوردار می‌شود، به‌ویژه اگر در مناطق مشمول باشد.
مشوق برای سرمایه‌گذاری خارجی
سرمایه‌گذاری با مشارکت خارجی با مجوز رسمی، تا سقف ۵۰٪ از مالیات بخشوده می‌شود؛ برای هر ۵٪ سرمایه‌گذاری خارجی، ۱۰٪ تخفیف مالیاتی اعمال می‌گردد.
معافیت واحدهای فناوری اطلاعات
واحدهای تولیدی فعال در حوزه فناوری اطلاعات نیز با تأیید مراجع ذی‌ربط، مشمول نرخ صفر مالیاتی خواهند بود.
معافیت برای دفاتر گردشگری و ایرانگردی
درآمد دفاتر مجاز گردشگری که در حوزه جذب توریست خارجی یا اعزام زائر فعالیت می‌کنند، صددرصد با نرخ صفر محاسبه می‌شود.
معافیت مالیات کارگاه های تولیدی و مشوق پژوهش و تحقیق
هزینه‌های پژوهشی شرکت‌های صنعتی که با دانشگاه‌ها قرارداد دارند، مشروط به احراز شرایط، تا سقف ۱۰٪ از مالیات سالانه بخشوده می‌شود.
معافیت های مالیاتی شرکت های استارت آپ
اگر صاحب یا هم‌بنیان‌گذار یک استارتاپ هستید، لازم است بدانید که قوانین مالیاتی در ایران با در نظر گرفتن شرایط خاص شرکت‌های نوپا، معافیت‌های مالیاتی ویژه‌ای را برای شما در نظر گرفته است. این معافیت‌ها با هدف حمایت از کسب‌وکارهای نوین و ایجاد فضایی امن برای رشد و تثبیت آن‌ها در سال‌های ابتدایی فعالیت، طراحی شده‌اند. در ادامه، مهم‌ترین موارد شرکت های معاف از مالیات را در حوزه استارتاپی مرور می‌کنیم:
معافیت از مالیات برای شرکت‌های نوپای کم‌سن
اگر استارتاپ شما کمتر از سه سال از زمان ثبتش می‌گذرد و در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات فعالیت می‌کند، مشمول معافیت کامل از پرداخت مالیات هستید.
معافیت برای شرکت‌هایی با محصول یا خدمت محدود
استارتاپ‌هایی که تنها یک محصول یا خدمت مشخص ارائه می‌کنند، از پرداخت مالیات معاف شده‌اند تا بتوانند روی توسعه اولیه تمرکز کنند.
معافیت از بیمه تأمین اجتماعی برای کارورزان
استارتاپ‌ها می‌توانند تا سقف دو سال از کارورز یا کارآموز استفاده کنند بدون اینکه نیاز به پرداخت حق بیمه برای آن‌ها داشته باشند.
معافیت برای کارفرمایان استارتاپ
اگر سهام‌داران شرکت شما، خودشان به‌عنوان مدیر یا کارفرما هم فعالیت می‌کنند، نیازی به پرداخت بیمه تأمین اجتماعی ندارند.
معافیت برای اپلیکیشن‌های دانش‌بنیان
اپلیکیشن‌هایی که توسط شرکت‌های دانش‌بنیان تولید شده‌اند، مشمول معافیت مالیاتی هستند و با دیگر استارتاپ‌های نوپا در این زمینه هم‌راستا محسوب می‌شوند.
تفاوت معافیت مالیاتی با نرخ صفر مالیات
تفاوت معافیت مالیاتی با مالیات با نرخ صفر در این است که در معافیت مالیاتی، کسب‌وکار به‌طور کامل و بدون الزام به ارائه اظهارنامه، از پرداخت مالیات معاف است. اما در مالیات با نرخ صفر، مؤدی موظف است اظهارنامه، دفاتر قانونی و اسناد حسابداری را دقیق و به‌موقع به سازمان امور مالیاتی تسلیم کند و تنها در صورت رعایت این الزامات، مالیات او با نرخ صفر درصد محاسبه می‌شود.
بنابراین در مالیات با نرخ صفر، فرآیند بررسی و حسابرسی انجام می‌شود اما مالیاتی مطالبه نمی‌گردد؛ در حالی که در معافیت مالیاتی، اساساً ورود به چرخه محاسبه مالیات منتفی است.
سخن نهایی
در پایان باید گفت، معافیت‌های مالیاتی راهکاری مؤثر برای تشویق به سرمایه‌گذاری، رشد استارتاپ‌ها، توسعه مناطق محروم و رونق تولید ملی محسوب می‌شوند. اما بهره‌مندی از این امتیازات تنها در صورتی ممکن است که شما بتوانید مدارک مالی را دقیق و منظم ارائه دهید، اظهارنامه‌ها را در موعد مقرر ارسال کنید و مدیریت دقیقی بر روی عملکرد مالی خود داشته باشید.
اینجاست که نرم افزار انبارداری و حسابداری تحت وب آساره به کمک شما می‌آید. این نرم‌افزار، با تلفیق امکانات پیشرفته حسابداری، انبارداری، خزانه‌داری و گزارش‌گیری هوشمند، ابزار دقیقی برای نحوه محاسبه مالیات معادن و محاسبه مالیات با نرخ صفر یا شناسایی فرصت‌های معافیت مالیاتی دیگر فعالیت‌های اقتصادی فراهم می‌کند.
اگر می‌خواهید مالیات‌تان را هوشمندانه مدیریت کنید و از فرصت‌های قانونی حداکثر استفاده را ببرید، آساره انتخابی حرفه‌ای و مطمئن است.
نوشتن دیدگاه